ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – ساز‌های کوبه‌ای یکی از قدیمی‌ترین ساز‌هایی هستند که از قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفتند. تاریخچهٔ ساز‌های کوبه‌ای به هزاران سال پیش برمی‌گردد. این ساز‌ها احتمالاً پس از صدای انسان قدیمی‌ترین نوع ساز‌ها هستند. اوایل از ساز‌های کوبه‌ای برای استفاده‌هایی چون مراسم شادی، عزاداری و … می‌کردند و امروزه ساز‌های کوبه‌ای در کنار دیگر ساز‌ها، هم برای زیبایی و هم برای نگهداری ریتم استفاده می‌شوند.

معرفی ساز تومبا

ساز تومبا در دسته ساز‌های کوبه‌ای قرار دارد که با هر دو دست نواخته می‌شود. تومبا یک ساز آکوستیک است که دامنه‌ی صوتی خوبی دارد. تومبا در واقع یکی از بزرگترین ساز‌های خانواده‌ی کنگا است. پس به معرفی خانواده‌ی کوبه‌ای کنگا می‌پردازیم تا با تومبا هم آشنا شویم.

مجموعه ساز‌های کنگا

ساز کنگا در مجموعه‌ی ساز‌های کوبه‌ای قرار دارد و از رایج‌ترین ساز دستی و کوبه‌ای است. ریشه‌ی لغت کنگا از کنگوی آفریقا آمده است. کنگا توسط غلامان سیاه پوست به آمریکای جنوبی انتقال پیدا می‌کند و کامل می‌شود. در سال ۱۹۴۰ کنگا به آمریکا وارد می‌شود و به سرعت جایگاه خوبی را در انواع سبک‌های موسیقی باز می‌کند.
وظیفه‌ی ساز‌های کوبه‌ای معمولا اجرای ضرب در متن آهنگ است، ولی برای ملودی نوازی هم استفاده می‌شوند. کنگا در موسیقی جاز، راک، بلوز، آر اند بی، پاپ و ورگا کاربرد دارد.

انواع کنگا و زیرمجموعه‌هایش

• ری کوینتو: کنگایی که شامل چهار تکه باشد را ری کوینتو می‌نامند و دارای سایز ۱۵ است.

• کوینتو: کوینتو دومین ساز این مجموعه است و دارای سایز ۱۱ است.

• سی گاندو: سومین ساز مجموعه با سایز ۱۱،۳/۴ است.

• تومبا یا تومبادورا: تومبا بزرگترین ساز این مجموعه با سایز ۱۲است که به طور کلی در ایران به مجموعه‌ی این ساز‌ها تومبا می‌گویند.

وجه تمایز ساز تومبا با پرکاشن

• تومبا یک ساز آکوستیک با دامنه صدایی نسبتا خوب دربین ساز‌های کوبه‌ای است در حالی که دیجیتال پرکاشن سازی الکترونیکی است که دامنه صدایی محدودی دارد.

• صدای دیجیتال پرکاشن تنها با آمپلی و باند پخش می‌شود در صورتی که صدای تومبا آکوستیک است و الزاما نیازی به آمپلی و باند ندارد.

• صدا‌های مختلف دیجیتال پرکاشن توسط سمپل‌هایی که درون حافظه آن ریخته می‌شود و به وسیله صفحه‌های حساس به ضربه دیجیتالی اجرا می‌شود و محدود به همان سمپل‌هاست در حالی که صدای ساز تومبا از طریق قطعات مختلف ساز (معمولا بینگو و بانگو) اجرا می‌شود.

• دیجیتال پرکاشن به وسیله دو استیک (چوب) نواخته می‌شود (البته در بعضی از انواع مدل به وسیله‌ی دست هم نواخته می‌شود)، اما تومبا فقط توسط دو دست نواخته می‌شود.

• چون دیجیتال پرکاشن سازیست دیجیتالی و گفتیم که صدا‌های آن سمپل هستند بخاطر همین می‌توان از انواع سمپل‌های درامز، تمبک، دف، تابلا، تومباو… در آن استفاده کرد، ولی تومبا فقط از صدای خود ساز تومبا تشکیل شده است.

در ایران دوره‌های آموزشی کنگا و تومبا، همه را با نام تومبا معرفی می‌کنند. در کلاس‌های آموزشی اغلب پس از یادگیری حرکات پایه‌ای و شناخت اندام‌های ساز، تمرینات از یک دهانه طبل شروع شود و پس از تسلط بر تکنیک‌های طبل اول، دوره‌ی آموزشی با دو طبل ادامه می‌یابد و همینطور به سه طبل و چهار طبل می‌رسد و نهایتا در نوازندگی با پنج طبل خاتمه می‌یابد.