فیلمنامه نویس به ایجاد ایده ها و زندگی بخشیدن به داستان ها در قالب فیلمنامه می پردازد. این فیلمنامه ها برای انواع فیلم های سینمایی و تلویزیونی، انیمیشن ها، برنامه های کودک و بازی های کامپیوتری نوشته می شود.

فیلمنامه، داستانی است که با تصویر بیان می شود و دارای شروع، میان و پایان مشخصی است. قوت و استحکام هر فیلم به فیلنامه آن است. هر فیلمنامه از عناصر اصلی داستان، طرح یا ساختار، صحنه، شخصیت و گفتگو تشکیل می شود.

داشتن تجربه و انجام مطالعه و تحقیق در نوشتن فیلمنامه ای موفق بسیار موثر است. حتی گاهی مطالعه و تحقیق زیاد می تواند کمبود تجربه را پوشش دهد. متاسفانه در سال های اخیر کپی برداری از فیلمنامه های خارجی در کشور بسیار رایج شده که نتیجه آن تهیه تعداد زیادی فیلم های سطح پایین بوده است. فیلمنامه نویس باید به نوعی مردم شناس و جامعه شناس باشد. باید در دل جامعه رفته و از آن ایده بگیرد. ایده پردازی اساس یک فیلمنامه است و بر پایه فکر، قوه تخیل و تجسم فیلمنامه نویس شکل می گیرد.

بسیاری از کارگردان ها، کار نوشتن فیلمنامه را هم انجام می دهند. به عبارتی می توان گفت بعضی از آنها تنها فیلمنامه هایی را که خودشان نوشته اند را می سازند افرادی چون ابراهیم حاتمی کیا و فریدون جیرانی.

فیلمنامه ها توسط تهیه کننده انتخاب و از فیلمنامه نویس خریداری می شود. همچنین گاهی تهیه کننده از فیلمنامه نویس می خواهد ایده، یک داستان واقعی، یک رمان و… را به صورت فیلم نامه درآورد. در برخی موارد تهیه کننده ها به دنبال فیلمنامه ارزانی هستند که گیشه خوبی داشته باشد مانند بسیاری از فیلم های کمدی امروزی. این امر یک آسیب در حوزه فیلمنامه نویسی است زیرا باعث می شود به مرور بسیاری از فیلمنامه نویس ها به سمت نوشتن فیلمنامه های بی محتوا بروند تا بتوانند آثار خود را بفروشند. در این میان کم کم فیلمنامه های خوب و پرمحتوا و نویسندگان آنها ارزش خود را از دست خواهند داد. از آنجا که فیلمنامه پایه و اعتبار فیلم بوده و آثار بارز و عمیقی روی مخاطبان می گذارد، لزوم توجه بیشتر به این حرفه و رفع مشکلات آن بسیار احساس می شود.

چون معمولا فیلمنامه نویس به صورت مستقل کار می کند، زمان کاری منعطفی دارد. اگر چه آنهایی که در شرکتی استخدام شده و یا با تیمی همکاری دارند، باید زمان خود را با آنها هماهنگ کنند. محل کار فیلمنامه نویس می تواند در دفتر کار یا خانه باشد.

در ادامه با وظایف فیلمنامه نویس، مهارت و توانمندی های مورد نیاز فیلمنامه نویسی، تحصیلات لازم برای ورود به شغل فیلمنامه نویسی، بازار کار و فرصت شغلی فیلمنامه نویس، درآمد فیلمنامه نویس و برخی از فیلمنامه نویسان معروف ایرانی آشنا خواهید شد.

وظایف فیلمنامه نویس

• بررسی و بحث روی ایده ها و موضوع ها
• ایجاد صحنه ها و شخصیت های باور پذیر در فیلم نامه
• نوشتن و تهیه نسخه نهایی فیلم نامه
• تهیه خلاصه ای از ایده های خود و فروش آنها به تهیه کنندگان و کارگردانان
• بازخور گرفتن درباره پیش نویس اولیه کار خود از تهیه کنندگان و ویرایشگران فیلم نامه
• نوشتن مجدد یا اصلاح فیلم نامه در صورت لزوم

مهارت و توانمندی های مورد نیاز فیلمنامه نویسی

• داشتن اشتیاق زیاد و توانایی عالی در نوشتن – علاقه و استعداد ذاتی از مهم ترین عوامل در موفقیت هر فیلمنامه نویس می باشد.
• تخیل و خلاقیت – زیرا پایه و اساس نویسندگی بر مبنای تخیل و خلاقیت نویسنده است.
• آگاهی از اصول و مبانی فیلم نامه نویسی و آگاهی از تکنیک های فنی سینما
• تمرکز و دقت – برای در نظر گرفتن کوچکترین موارد و اتفاقات در روند فیلمنامه
• انتقادپذیری – در مقابل فیلمنامه نویسان دیگر، سایر عوامل فیلمسازی، خبرنگاران و منتقدان
• صبر و تحمل – برای کنار آمدن با ناکامی ها و ناامیدی هایی که در روند نوشتن فیلمنامه ممکن است برای فیلمنامه نویس اتفاق بیافتد مانند طولانی شدن زمان ایده پردازی و یا دچار ایست فکری شدن برای مدتی

تحصیلات لازم برای ورود به شغل فیلمنامه نویسی

برای ورود به شغل فیلمنامه نویسی اصلی ترین عامل داشتن علاقه و استعداد است. کسب تجربه و انجام مطالعات و تحقیقات لازم هم بسیار کمک کننده می باشد. البته داشتن تحصیلات دانشگاهی بسیار مهم است. فارغ التحصیلان رشته ادبیات نمایشی یا گرایش فیلمنامه نویسی رشته سینما به شغل فیلمنامه نویسی روی می آورند. افراد تازه کار با نوشتن چندین فیلمنامه خوب و پیدا کردن تهیه کننده ای که خریدار آنها باشد، می توانند به صورت مستقل وارد شغل فیلمنامه نویسی شوند. البته تعدادی از فیلمنامه نویسان هم در استخدام شرکت یا سازمانی درآمده و برای آنها می نویسند.

آینده شغلی، بازارکار و فرصت های استخدامی فیلمنامه نویس

فیلمنامه نویس معمولا به صورت مستقل کار کرده و فیلمنامه های خود را به تهیه کنندگان مختلف می فروشد. در برخی موارد در صورت نیاز به حضور فیلمنامه نویس، در روند پروژه فیلم سازی با تهیه کننده همکاری می کند. تعدادی از فیلمنامه نویسان در صدا و سیما و یا شرکت های خصوصی مرتبط استخدام می شوند. شغل فیلمنامه نویسی در ایران با مشکلاتی روبرو می باشد که برخی از آنها عبارتند از :

• اعمال ممیزی شدید و بعضا سلیقه ای بر فیلمنامه ها
• عدم صرف زمان برای مطالعه و تحقیق کافی روی موضوع فیلم نامه توسط برخی از فیلمنامه نویسان و توجه عمده به پرفروش بودن حتی به قیمت کاهش کیفیت فیلمنامه
• شغل دوم داشتن برخی از فیلمنامه نویسان به دلیل درآمد اندک فیلمنامه نویسی
• ضعف فیلمنامه ها به دلیل به روز نبودن فیلمنامه نویس ها
• کپی برداری از فیلمنامه های خارجی در بسیاری موارد

وضعیت استخدام شغل فیلمنامه نویسی در برخی کشورهای جهان

آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام فیلمنامه نویسان بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، رشد ۶ درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل ۱۴ درصد می باشد.

استرالیا – در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام فیلمنامه نویسان رشد منفی ۷.۹ درصدی داشته و روند نسبتا ثابتی در آینده برای آن پیش بینی شده است.

درآمد فیلمنامه نویس

فیلمنامه نویسان معمولا به صورت مستقل کار می کنند. درآمد آنها هم به میزان فعالیت و تعداد فیلمنامه هایی که بتوانند به فروش برسانند، وابسته است.

میزان درآمد شغل فیلمنامه نویسی در برخی کشورهای جهان

آمریکا – متوسط درآمد سالانه فیلمنامه نویس ۵۵.۴۲۰ دلار و برای همه مشاغل ۳۳.۸۴۰ دلار در سال ۲۰۱۰  بوده است. طبق آمارهای سال ۲۰۱۳، درآمد این شغل کاهش یافته است.

استرالیا – متوسط درآمد سالانه فیلمنامه نویس ۵۵.۲۰۰ دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان – با توجه به نوع قراردادها دستمزدهای متفاوتی می گیرند.

شخصیت های مناسب شغل فیلمنامه نویسی

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.